რუსეთის ანტიკოროზიული საფარის ბაზარს ნათელი მომავალი აქვს

რუსეთის ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიაში ახალი პროექტები, მათ შორის არქტიკულ შელფზე, ანტიკოროზიული საიზოლაციო მასალების შიდა ბაზრის ზრდას გვპირდება.

COVID-19 პანდემიამ უდიდესი, მაგრამ ხანმოკლე გავლენა მოახდინა გლობალურ ნახშირწყალბადების ბაზარზე. 2020 წლის აპრილში ნავთობზე გლობალური მოთხოვნა 1995 წლის შემდეგ ყველაზე დაბალ ნიშნულზე დაეცა, რამაც Brent-ის ნავთობის ფასი ბარელზე 28 დოლარამდე დაწია, ჭარბი ნავთობის მარაგების ყველაზე სწრაფი ზრდის შემდეგ.

გარკვეულ მომენტში, აშშ-ის ნავთობის ფასი ისტორიაში პირველად უარყოფითი გახდა. თუმცა, როგორც ჩანს, ეს დრამატული მოვლენები რუსეთის ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიის აქტივობას ვერ შეაჩერებს, რადგან ნახშირწყალბადებზე გლობალური მოთხოვნა სწრაფად აღდგება.

მაგალითად, IEA ვარაუდობს, რომ ნავთობზე მოთხოვნა კრიზისამდელ დონეს უკვე 2022 წლისთვის დაუბრუნდება. გაზზე მოთხოვნის ზრდა - 2020 წელს რეკორდული შემცირების მიუხედავად - გარკვეულწილად გრძელვადიან პერსპექტივაში უნდა დაბრუნდეს ელექტროენერგიის წარმოებისთვის ნახშირიდან გაზზე გადასვლის დაჩქარებული გლობალური პროცესის გამო.

რუსული გიგანტები „ლუკოილი“, „ნოვატეკი“, „როსნეფტი“ და სხვები ნავთობისა და გაზის მოპოვების სფეროში ახალი პროექტების დაწყების გეგმებს ახორციელებენ, როგორც ხმელეთზე, ასევე არქტიკულ შელფზე. რუსეთის მთავრობა თავისი არქტიკული რეზერვების ექსპლუატაციას თხევადი ბუნებრივი აირის მეშვეობით 2035 წლამდე ენერგეტიკული სტრატეგიის მთავარ პუნქტად მიიჩნევს.

ამ ფონზე, ანტიკოროზიული საფარების რუსეთში მოთხოვნაც ოპტიმისტური პროგნოზით სარგებლობს. მოსკოვში დაფუძნებული ანალიტიკური ცენტრის, Discovery Research Group-ის მიერ ჩატარებული კვლევის თანახმად, ამ სეგმენტში გაყიდვების საერთო მოცულობამ 2018 წელს 18.5 მილიარდი რუბლი (250 მილიონი აშშ დოლარი) შეადგინა. რუსეთში 7.1 მილიარდი რუბლის (90 მილიონი აშშ დოლარი) ღირებულების საფარი იმპორტირებულია, თუმცა ანალიტიკოსების აზრით, ამ სეგმენტში იმპორტი შემცირების ტენდენციას ავლენს.

მოსკოვში დაფუძნებულმა კიდევ ერთმა საკონსულტაციო სააგენტომ, „კონცეპტ-ცენტრმა“, შეაფასა, რომ ბაზარზე გაყიდვები ფიზიკურად 25,000-დან 30,000 ტონამდე მერყეობდა. მაგალითად, 2016 წელს რუსეთში ანტიკოროზიული საფარის ბაზარი 2.6 მილიარდ რუბლს (42 მილიონი აშშ დოლარი) შეადგენდა. ითვლება, რომ ბაზარი ბოლო წლების განმავლობაში სტაბილურად იზრდება, წელიწადში საშუალოდ ორიდან სამ პროცენტამდე ტემპით.

ბაზრის მონაწილეები გამოთქვამენ რწმენას, რომ ამ სეგმენტში საფარებზე მოთხოვნა მომდევნო წლებში გაიზრდება, თუმცა COVID-19 პანდემიის გავლენა ჯერ არ ჩაცხრა.

„ჩვენი პროგნოზებით, მოთხოვნა [მომდევნო წლებში] უმნიშვნელოდ გაიზრდება. ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიას ახალი პროექტების განსახორციელებლად ანტიკოროზიული, სითბოს მდგრადი, ცეცხლგამძლე და სხვა ტიპის საფარი სჭირდება. ამავდროულად, მოთხოვნა ერთშრიანი პოლიფუნქციური საფარისკენ გადადის. რა თქმა უნდა, არ შეიძლება კორონავირუსის პანდემიის შედეგების იგნორირება, რომელიც, სხვათა შორის, ჯერ არ დასრულებულა“, - განაცხადა რუსული საფარის მწარმოებლის, Akrus-ის გენერალურმა დირექტორმა, მაქსიმ დუბროვსკიმ. „პესიმისტური პროგნოზით, მშენებლობა [ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიაში] შესაძლოა ისე სწრაფად არ წარიმართოს, როგორც ადრე იყო დაგეგმილი.

სახელმწიფო იღებს ზომებს ინვესტიციების სტიმულირებისა და მშენებლობის დაგეგმილი ტემპის მისაღწევად.“

არასაფასო კონკურენცია

„ინდასტრიალ კოაითინგის“ მონაცემებით, რუსეთის ანტიკოროზიული საფარების ბაზარზე სულ მცირე 30 მოთამაშეა. წამყვანი უცხოური მოთამაშეები არიან Hempel, Jotun, International Protective Coatings, Steelpaint, PPG Industries, Permatex, Teknos და სხვა.

უმსხვილესი რუსი მომწოდებლები არიან Akrus, VMP, Russian Paints, Empils, მოსკოვის ქიმიური ქარხანა, ZM Volga და Raduga.

ბოლო ხუთი წლის განმავლობაში, ზოგიერთმა არარუსულმა კომპანიამ, მათ შორის Jotun-მა, Hempel-მა და PPG-მ, ანტიკოროზიული საფარის წარმოება რუსეთში ლოკალიზება მოახდინეს. ასეთ გადაწყვეტილებას აშკარა ეკონომიკური დასაბუთება აქვს. ZIT Rossilber-ის ხელმძღვანელის, აზამატ გარეევის შეფასებით, რუსეთის ბაზარზე ახალი ანტიკოროზიული საფარის გამოშვების ანაზღაურების პერიოდი სამიდან ხუთ წლამდე მერყეობს.

„ინდასტრიალ საიზოლაციო“ კომპანიის მონაცემებით, რუსული საიზოლაციო ბაზრის ეს სეგმენტი შეიძლება შეფასდეს, როგორც ოლიგოფსონია - ბაზრის ფორმა, რომელშიც მყიდველების რაოდენობა მცირეა. ამის საპირისპიროდ, გამყიდველების რაოდენობა დიდია. ყველა რუს მყიდველს აქვს საკმაოდ მკაცრი შიდა მოთხოვნები, რომლებიც მომწოდებლებმა უნდა დაიცვან. მომხმარებელთა მოთხოვნებს შორის სხვაობა შეიძლება იყოს მკვეთრი.

შედეგად, ეს რუსული საიზოლაციო ინდუსტრიის ერთ-ერთი იმ მცირერიცხოვანი სეგმენტია, სადაც ფასი მოთხოვნის განმსაზღვრელ მთავარ ფაქტორებს შორის არ არის.

მაგალითად, ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიის საფარების მომწოდებლების რუსული რეესტრის მიხედვით, „როსნეფტმა“ ანტიკოროზიული საფარის 224 სახეობის ავტორიზაცია მოახდინა. შედარებისთვის, „გაზპრომმა“ 55 საფარი დაამტკიცა, ხოლო „ტრანსნეფტმა“ მხოლოდ 34.

ზოგიერთ სეგმენტში იმპორტის წილი საკმაოდ მაღალია. მაგალითად, რუსული კომპანიები ოფშორული პროექტებისთვის განკუთვნილი საფარის თითქმის 80 პროცენტს იმპორტს ახორციელებენ.

მოსკოვის ქიმიური ქარხნის გენერალური დირექტორის, დიმიტრი სმირნოვის თქმით, ანტიკოროზიული საფარის რუსულ ბაზარზე კონკურენცია ძალიან ძლიერია. ეს კომპანიას აიძულებს, რომ მოთხოვნას ფეხი აუწყოს და რამდენიმე წელიწადში ერთხელ ახალი საფარის ხაზების წარმოება დაიწყოს. მან დასძინა, რომ კომპანია ასევე მართავს სერვის ცენტრებს, რომლებიც საფარის გამოყენებას აკონტროლებენ.

„რუსულ საფარის მწარმოებელ კომპანიებს საკმარისი სიმძლავრეები აქვთ წარმოების გასაფართოებლად, რაც იმპორტს შეამცირებს. ნავთობისა და გაზის კომპანიების საფარის უმეტესობა, მათ შორის ოფშორული პროექტებისთვის განკუთვნილი, რუსულ ქარხნებში იწარმოება. დღესდღეობით, ეკონომიკური მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად, ყველა ქვეყნისთვის მნიშვნელოვანია საკუთარი წარმოების საქონლის წარმოების გაზრდა“, - თქვა დუბრობსკიმ.

ანტიკოროზიული საფარების წარმოებისთვის ნედლეულის დეფიციტი იმ ფაქტორებს შორისაა, რომლებიც რუსულ კომპანიებს ბაზარზე საკუთარი წილის გაფართოებაში ხელს უშლის, იტყობინება Industrial Coatings ადგილობრივი ბაზრის ანალიტიკოსების მოტივით. მაგალითად, ალიფატური იზოციანატების, ეპოქსიდური ფისების, თუთიის მტვრის და ზოგიერთი პიგმენტის დეფიციტია.

„ქიმიური მრეწველობა მნიშვნელოვნად არის დამოკიდებული იმპორტირებულ ნედლეულზე და მგრძნობიარეა მათი ფასების მიმართ. რუსეთში ახალი პროდუქტების შემუშავებისა და იმპორტის ჩანაცვლების წყალობით, საფარების ინდუსტრიისთვის ნედლეულის მიწოდების თვალსაზრისით დადებითი ტენდენციებია“, - თქვა დუბრობსკიმ.

„აუცილებელია სიმძლავრეების კიდევ უფრო გაზრდა, რათა კონკურენცია გავუწიოთ, მაგალითად, აზიელ მომწოდებლებთან. შემავსებლების, პიგმენტების, ფისების, კერძოდ, ალკიდურის და ეპოქსიდურის, შეკვეთა ახლა რუსი მწარმოებლებისგან არის შესაძლებელი. იზოციანატის გამამყარებლებისა და ფუნქციური დანამატების ბაზარი ძირითადად იმპორტით არის უზრუნველყოფილი. ამ კომპონენტების ჩვენი წარმოების განვითარების მიზანშეწონილობა სახელმწიფო დონეზე უნდა განიხილებოდეს.“

ოფშორული პროექტებისთვის განკუთვნილი საფარი ყურადღების ცენტრშია

პირველი რუსული საზღვაო პროექტი იყო „პრირაზლომნაიას“ საზღვაო ყინულგამძლე ნავთობის მოპოვების სტაციონარული პლატფორმა პეჩორის ზღვაში, ნოვაია ზემლიას სამხრეთით. „გაზპრომმა“ „ჩარტეკ 7“ კომპანია „International Paint Ltd“-სგან აირჩია. როგორც ამბობენ, კომპანიამ პლატფორმის ანტიკოროზიული დაცვისთვის 350 000 კგ საფარი შეიძინა.

კიდევ ერთი რუსული ნავთობკომპანია „ლუკოილი“ კასპიის ზღვაში კორჩაგინის პლატფორმას 2010 წლიდან და ფილანოვსკოეს პლატფორმას 2018 წლიდან მართავს.

პირველი პროექტისთვის ანტიკოროზიული საფარი Jotun-მა უზრუნველყო, ხოლო მეორესთვის Hempel-მა. ამ სეგმენტში საფარის მოთხოვნები განსაკუთრებით მკაცრია, რადგან საფარის იურისტის წყალქვეშ აღდგენა შეუძლებელია.

ოფშორული სეგმენტისთვის ანტიკოროზიული საფარის მოთხოვნა გლობალური ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიის მომავალთან არის დაკავშირებული. რუსეთი ფლობს არქტიკული შელფის ქვეშ არსებული ნავთობისა და გაზის რესურსების დაახლოებით 80 პროცენტს და შესწავლილი რეზერვების დიდ ნაწილს.

შედარებისთვის, აშშ-ს შელფური რესურსების მხოლოდ 10 პროცენტი ეკუთვნის, შემდეგ მოდის კანადა, დანია, გრენლანდია და ნორვეგია, რომლებიც დარჩენილ 10 პროცენტს ერთმანეთზე ყოფენ. რუსეთის მიერ შესწავლილი ოფშორული ნავთობის მარაგი, სავარაუდოდ, ხუთ მილიარდ ტონამდე ნავთობის ექვივალენტს შეადგენს. ნორვეგია მეორე ადგილზეა ერთი მილიარდი ტონა დადასტურებული მარაგით.

„თუმცა, რიგი მიზეზების გამო - როგორც ეკონომიკური, ასევე გარემოსდაცვითი - ეს რესურსები შეიძლება არ იქნას აღდგენილი“, - თქვა გარემოსდაცვითი ორგანიზაციის Bellona-ს ანალიტიკოსმა, ანა კირეევამ. „ბევრი შეფასებით, ნავთობზე გლობალური მოთხოვნა შეიძლება უკვე ოთხი წლის შემდეგ, 2023 წელს, ერთ დონეზე დარჩეს. უზარმაზარი სამთავრობო საინვესტიციო ფონდები, რომლებიც თავად ნავთობზე იყო აგებული, ასევე უარს ამბობენ ნავთობის სექტორში ინვესტიციებზე - ეს ნაბიჯი შეიძლება გამოიწვიოს გლობალური კაპიტალის გადატანა წიაღისეული საწვავისგან, რადგან მთავრობები და ინსტიტუციური ინვესტორები თანხებს განახლებად ენერგიაში დებენ“.

ამავდროულად, ბუნებრივი აირის მოხმარება მომდევნო 20-30 წლის განმავლობაში, სავარაუდოდ, გაიზრდება და გაზი რუსეთის რესურსების ძირითად ნაწილს არა მხოლოდ არქტიკულ შელფზე, არამედ ხმელეთზეც შეადგენს. პრეზიდენტმა ვლადიმერ პუტინმა განაცხადა, რომ მისი მიზანია რუსეთი მსოფლიოში ბუნებრივი აირის უმსხვილეს მიმწოდებლად აქციოს, რაც ნაკლებად სავარაუდო პერსპექტივაა მოსკოვის ახლო აღმოსავლეთიდან კონკურენციის გათვალისწინებით, დასძინა კირეევამ.

თუმცა, რუსული ნავთობკომპანიები აცხადებდნენ, რომ შელფის პროექტი, სავარაუდოდ, რუსული ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიის მომავალი გახდება.

კომპანიის ცნობით, „როსნეფტის“ ერთ-ერთი მთავარი სტრატეგიული სფერო კონტინენტურ შელფზე ნახშირწყალბადების რესურსების ათვისებაა.

დღეს, როდესაც თითქმის ყველა ძირითადი სახმელეთო ნავთობისა და გაზის საბადო აღმოჩენილი და განვითარებულია და როდესაც ტექნოლოგიები და ფიქლის ნავთობის წარმოება სწრაფად იზრდება, უდავოა, რომ მსოფლიო ნავთობის წარმოების მომავალი მსოფლიო ოკეანის კონტინენტურ შელფზე მდებარეობს, ნათქვამია „როსნეფტის“ ვებსაიტზე გამოქვეყნებულ განცხადებაში. რუსეთის შელფს მსოფლიოში ყველაზე დიდი ფართობი აქვს: ექვს მილიონ კმ²-ზე მეტი და „როსნეფტი“ რუსეთის კონტინენტური შელფის ლიცენზიების უმსხვილესი მფლობელია, დასძინა კომპანიამ.